Inma Mugerza: "Potentzialki kutsatutako lurzoruen kudeaketa egokia lehentasuna da erakundeentzat eta gizartearentzat"
2023ko urriaren 2a
"Lurzoru kutsatuei buruzko oinarrizko prestakuntza" ikastaroa hasiko da urriaren 21ean Eibarren UEUren udazkeneko eskaintzaren barruan. Inma Mugerza (Elgoibar, 1970) izango da ikastaroko irakaslea, bera, Geologian doktorea da, Hidrogeologian, eta harekin izan gara ikastaroaren gainean gehiago jakiteko.
Jarduera industrialaren ondorioz lurzoru asko dago kutsatuta Euskal Herrian. Zein da argazkia?
Kontuz! EAEko azaleraren % 1,3 kutsatuta egon daitezkeen lurzoruak dira, 12.446 lursail (IHOBE, 2020). Potentzialki kutsatuak dira, hau da, kutsatuta egon daitezke, baina horrek ez du esan nahi kutsatuta daudenik. Kutsatuta dauden edo ez jakiteko, lurzoruaren kalitatearen azterketa egin behar da. Lursail horietako asko aztertu egin dira eta batzuk kutsatuta daude, baina beste asko ez. Kutsatuta dauden kasuetan neurriak hartu dira, legeak eta Eusko Jaurlaritzak esaten dutenari jarraituz.
Lurzorua kutsa dezaketen jarduerak edo instalazioak onartzen edo lagundu dituzten lurzoruen inbentarioari buruzko informazio iraunkor, integratua eta eguneratua dago eskuragarri GeoEuskadin, Euskadiko Datu Espazialen Azpiegituraren (Euskadiko SDI) erreferentziako geoatarian.
Gaiaren gaineko prestakuntza oso urria dela diozu. Zergatik?
Potentzialki kutsatutako lurzoruen kudeaketa egokia lehentasuna da erakundeentzat eta gizartearentzat, ingurumena zaindu beharragatik, giza osasuna babesteko eta garapen iraunkorrerantz aurrera egiteko helburu argiarekin. Dena den, prestakuntza-zentroetan irakasgai hau ez da irakasten edo oso azaletik ukitzen da. Horren ondorioz, gai honetan diharduten enpresei zaila egiten zaie profesional prestatuak topatzea potentzialki kutsatutako lurzoruen kalitatearen azterketa egiteko, eta, ondorioz, kutsatutako lurzoruen kudeaketa egokia egiteko.
Lurzoru kutsatuen inguruko legediaz hitz egingo duzu ikastaroan.
Bai, badaude jakin beharreko legeak eta dekretuak. Haiek zehazten dute Euskadin kutsatuta egon daitezkeen lurzoruen inguruan nola jokatu eta eman beharreko urratsak, adibidez noiz den derrigorrezkoa lurzoruaren kalitatearen azterketa egitea, nolakoa izan behar duen tokiaren arabera, lur- edo ur-laginak hartu behar diren, zer substantzia kutsatzaile aztertu behar diren, kutsatzaileek gainditu ezin dituzten mugak eta askoz gauza gehiago.
Lurraren kalitatea ikertzeko oinarrizko pausoak erakutsiko dituzu, landa-praktikarik egingo ez den arren era praktikoan.
Bai, praktikoa izango da, kasu errealak ikusiko ditugu eta. Kasu horiek adibide hartuta, ariketak egingo ditugu. Lurzoruaren kalitatearen ikerketa batean inplikatutako urrats guztiak emango ditugu, azterketa historikotik hasita, lurzoruaren eta lurpeko uren laginketatik jarraituz eta azken txostenaren edukia ikusi arte. Prozesu osoa legeak ezarritako urratsei jarraituz egin behar da eta nola egin ikastea beste aukerarik ez dago, prozeduran atzerapausorik egon ez dadin.
Nori dago zuzenduta?
Bereziki lurzoru kutsatuen alorrean lan egin nahi duten ikasleei (geolog@, biolog@, kimikari, ingurumen-zientzialari…) eta gaur egun lurzoru kutsatuei buruzko ikerketak egiten dituzten enpresetan lanean diharduten eta beren ezagutzan sakondu nahiko luketen profesionalei.
Zer da ikastaroarekin lortu nahi duzuna?
Urteetan zehar jasotako esperientzia partekatu nahi dut, gai honi buruz gaur egun dagoen prestakuntza-hutsunea, neurri batean behintzat bete ahal izateko. Helburu zehatzak hauexek dira: ikasleek lurzoru kutsatuen egungo egoera zein den ulertzea eta barneratzea, gaur egun, lurzoru kutsatuen inguruan existitzen den legedia ezagutzea eta lurzoru kutsatuen ikerketaren pausoak zeintzuk diren (teoria eta praktika) eta nola garatzen diren ulertzea.
Ikastaroa amaitu orduko, ikasleek alor honen ikuspegi orokorra izatea eta lanean gai hau landu beharko balute, lurzoruaren kalitatearen oinarrizko azterketa bat burutzeko gai izatea.