Datu Lotuak, Ezagutza-grafoak, Wikidata/Wikibase.

Egun bakarreko tailer honetan, Web Semantikoaren eta Datu Lotuen (Linked Data) ereduen oinarriak aurkeztuko ditugu, eta nola makinek interpreta ditzaketen ezagutza-grafoak teknologia horiek erabiliz. Egun existitzen den ezagutza-grafo librerik handiena ere, Wikidata (http://www.wikidata.org), aurkeztuko dugu.

Wikidatan, munduaren inguruko ezagutza grafo gisa kodetuta dugu, kontzeptu ontologikoak eta haien arteko erlazioak adierazten direlarik. Kontzeptu ontologikoak haiekin lotutako Wikipediako artikuluetan deskribatzen dira. Bestalde, hizkuntza naturalen inguruko ezagutza ere kodetuta dugu Wikidatan. Lexemak beren adiera eta formekin lotuta daude; kontzeptu ontologikoen eta haiek denotatzen dituzten lexemen artean ere loturak ditugu. Komunitatea eraikitzen ari den grafo erraldoiaren aplikazio batzuk ezagutuko ditugu, baita Wikidata plataforman datu-base galdeketak nola egin ere.

Bukatzeko, Wikidatak darabilen Wikibase softwarea ezagutuko dugu. 2021etik, edonork sor ditzake Wikidata moduko plataforma bat, norberaren edukiaz bete eta, nahi izanez gero, Wikidata nagusiarekin federatzeko. Wikibase instantzien adibide batzuk ikusiko ditugu, eta halako plataforma bat sortzeko jakin beharrekoa aipatuko.

> Elkarrizketa: David Lindemann: "Euskaraz Wikidataz aritzeko lehenengo ahalegin koordinatua da ikastaro hau"

• Web Semantikoa eta Linked Data kontzeptuak eta haien aplikazioa ulertzea.
• Wikidata plataformaren funtzioa, edukia eta funtzionamendua ulertzea.
• SPARQL galdeketa-lengoaiaren oinarri batzuk ezagutzea, Wikidatako galdeketa-interfazean oinarrizko galdeketak egiten ikastea.
• Wikidatak darabilen Wikibase softwarea ezagutzea.

1 atala (2 ordu)

• Web Semantikoa: Tim Berners-Leek proposatutako teknologia "5-star linked data" (lotura, lotura).
• Oinarrizko kontzeptuak: Linked Open Data Cloud, OWL Web Ontology Language, FAIR principles.
• Datu Lotuak adierazteko formatuak: RDF hirukote semantikoak, Turtle, JSON-LD.
• Wikidata: Entitate ontologikoak (kontzeptuak, propietateak) eta lexemak.
• Wikidata: Historia, edukia, funtzionamendua, aplikazioak, komunitatea.

2 atala: Ariketa praktikoak (2 ordu)

• Wikidata APIa: erabiltzeko jakin beharrekoa, esperimentuak.
• SPARQL lengoaia eta Wikidata SPARQL galdeketa-interfazea: erabiltzeko jakin beharrekoa, esperimentuak.

3 atala: Ariketa praktikoak / Wikibase (2 ordu)

• Aurkezpena: Zer da Wikibase?
• Instalazio propioa vs Wikibase Cloud.
• Zenbait adibide: Wikibase propio bat zertarako? Adibideen artean: Datu bibliografikoak, datu lexikoak.
• Wikibase Ecosystem: Wikidatarekin federatutako ezagutza-grafo berezituak.