Itzalitako kalabazen berpiztea. Arimen Gau, Halloween eta Gau Beltzaren haur-ospakizunen ikerketa etnografikoa
Zer
gertatzen da urriaren 31 iluntzean? Gau horren inguruan sortzen ari diren ospakizun
berrienganako hurbilpena da honako liburu hau; Arimen Gaua, Halloween eta Gau
Beltza izenekin burutzen diren jaietan barneratu gara Eibarko Udalak eta Udako
Euskal Unibertsitateak 2015eko Juan San Martin Bekaren bidez garatutako ikerketa
etnografiko honen bidez.
Festa
zaharrek bizirik diraute hainbat ibarretan. Festa berriak sortu dira beste
zenbait herritan, eta, sumatu dugunez, datozen urteetan gehiago sortuko dira
erakargarritasun handiko elementuak biltzen dituen jaia baita: gozokiak, gaua,
beldurra, kalabazak, mozorroak …
Haurrek
kaleak hartzen dituzte urriaren 31ko arratsetan eta haien bizipen eta gogoetak bildu
ditugu. Ospakizunetan haien ondoan izan gara eta haien ahotsak entzun nahi izan
ditugu. Horrekin batera, helduen haurtzaroko kontakizunak jaso ditugu,
ospakizun hauetan egon den bilakaera aztertzeko. Ameriketako Halloween jaiaren ahotsak gure belarrietara
iritsi aurretik, udazkeneko arratsalde ilunetan kalabaza arimadunek euskal herrietako
bide-bazterrak argitzen baitzituzten.
Jaime Altuna eta Josu Ozaitari egindako elkarrizketa irakurri
1. HITZAURREA
2. FESTA-GIROAN MURGILDUZ: HAINBAT BEHAKETA
2.1. Halloweendarrek Eibar hartu dute
2.2. Gerra eta maitasunezko Arima Gaua Elgetan
2.3. Kanpoko oihartzunak Gau Beltzean urtzen dira Oiartzunen
2.4. Aitona-amonen tradizioak biloben eskuetan: Etxauribar
3. IKERKETAREN AURKEZPENA ETA METODOLOGIA
3.1. Egungo jaien ikerketa
3.2. Ikerketaren helburuak eta metodologia
3.3. Ikertutako ospakizunen izenen zehaztapena
3.4. Erabilitako ikerketa-teknikak
3.5. Antropologia auzolanean
4. ARIMA BIZIAK XX. MENDEAREN ERDIALDEAN
4.1. Itzalitako kalabazen berpiztea
4.2. Gure aitona-amonek Halloween ospatzen omen zuten
4.3. Heriotzarekin elkarbizitzen
4.4. Heriotza-seinaleak eta arimak
4.5. Beldurra
5. SAMHAIN, ALL HALOW’S EVE, HALLOWEEN
5.1. Hau ala hura, edota, hau eta hura
5.2. Sinesmen arteko truko eta tratuak
5.3. Lurraren araberako egutegia
5.4. Samhain festa: hildakoen etxerako itzulera
5.5. All Hallow´s eve: elizak moldatutako ospakizuna
5.6. Ipar-amerikar Halloween: barrura begira elikatu eta kanpora zabalduaz
5.7. Hildakoen Eguna Mexikon
6. ESKE-ERRONDAK: DOMU SANTUKO HAUR-ERRITUEN OINARRIA
6.1. Eske-errondak atzo eta gaur
6.2. Kristautasunaren araberako egutegia
6.3. Neguko jaietako eske-errondak
6.3.1. San Nikolas eta Eguberriko errondak
6.3.2. Santa Ageda eta inauteriak
6.4. Domu Santuko eske-errondak
7. HALLOWEEN FESTAREN SUSPERRALDIA
7.1. Piztutako mugikorren aitona-amonak
7.2. Halloween Resurrection
7.3. Merkataritzaren araberako egutegia
7.4. Arima gabeko Arimen Gaua
7.5. Heriotzarik gabeko Defuntuen Eguna
7.6. Beldurra XXI. mendearen hasieran
7.6.1 Zer da beldurra ordea?
7.6.2 Beldurra betikoa al da?
7.6.3 Beldurraren disneytzea eta beldurraren erakargarritasuna
7.6.4. Beldurrarekin harremanetan jartzeko aukera
8. BADA FESTA: EGUNGO OSPAKIZUNAK
8.1 Kaleetako Halloween festak eta iluntzeko eske-errondak
8.2 Arimen Gauaren inguruan hainbat herritan sortutako jai berriak
Eibarko Arima Gaua
Arimen gaueko eskea (Eibar)
Elgetako Arimen Gaua
Bergarako Arima Gaua
Barakaldoko Arima Gaua
8.3. Gau Beltza izenarekin sorturiko jaiak
Mutrikuko Gau Beltza
Arrasateko Gau Beltza
Oiartzungo Gau Beltza
San Pedroko Gau Beltza
Lekeitioko Katu Baltza
8.4. Antzeko beste festa batzuk
8.5. Azaroaren 1ean egunez egiten diren eske-errondak
8.6. Gaztain erreak jateko eguna: Gazteñerre
9. FESTAREN TRADIZIOA ALA TRADIZIOAREN FESTA?
9.1. Tradizional bilakatu den festa
9.2. Haurrak tradizioaren protagonistak
9.3. Kalabaza, tradizioaren sinbolo indartsua
9.4. Hizkuntzen festa
9.5. Festa kontsumista hori
9.6. Tradizioen pisua: tradizio fosildua eta tradizio bizia
9.7. Tradizio asmatuen bizitasunak eta kontraesanak
10. ARIMEN OSPAKIZUNEN HAUR-JOLASA
10.1. Haurren begirada
10.2. Haurtzaroaz: «oraindik ez» taldea
10.3. Haurtzaroa oroimenean
10.4. Haurtzaroa orainean
10.5. Arimen egun eta gaueko ospakizunen jolasa
10.6. Helduen erresistentzia eta haurren agentzia
10.6.1. Helduen mundu instituzionalizatua
10.6.2. Testuinguru lokala
10.6.3. Adinkideen taldea
10.7. Haur-ekintzak eta ekimenak Halloween ospakizunetan
11. GENEROA ARIMEN GAUEKO OSPAKIZUNETAN: HAUR GUZTIEK EZ DUTE BERDIN PARTE HARTZEN
11.1. Desberdinkeria jai-esparruan
11.2. Mutilen protagonismoak
11.3. Genero-antzezpenen mozorroak
11.4. Nesken protagonismoak
12. MATERIALTASUNAREN TRUKOAK GIROA SORTZEKO
12.1. Beste aktore batzuk
12.2. Argiaren xarma
12.3. Kalabaza aktore
12.4. Mozorro bizia
12.4.1. Mozorroaren barruan estaltzen direnak
12.4.2. Mozorrotzearen tradizio berria
12.4.3. Mozorrotu ala disfrazatu?
12.5. Goxoak badu erakargarritasuna: gozokiak
12.5.1. Gozokiak vs dirua
12.5.2. Eskatu eta ez hartu, ziria nork sartu dizu?
12.5.3. Gaztainak bizirik
12.6. Espazioa eta soinua
13. AZKEN HITZAK
13.1. Atzoko eta gaurko haurren jaiak
13.2. Lurra, Eliza eta Kapitalismoaren puska-biltzeak
13.3. Tradizio bizia bizigarri
13.4. Materialtasunaren botere ezkutua
13.5. Haurren ekintza eta helduen erresistentzia
13.6. Egungo eta etorkizuneko talka eta ituna
BIBLIOGRAFIA
Liburu honen doako edizioa deskargatzeko webgunean login egin behar da:
Sartu