Gaizka Insunza Aranceta: "Zuzeneko emanaldiak etetearen ondorioz, pandemiak musikari gehienen diru-sarrerak % 50 murriztu ditu"
2023ko abenduaren 6a
"COVID-19aren eragina euskal musikariengan" izan du aztergai Gaizka Insunza Arancetak (Gernika, 1978). Uztaro aldizkariaren 127. zenbakian argitaratu ditu ikerketaren nondik norakoak eta berarekin izan gara gaiaz hitz egiteko. Enpresa eta Zientzia Administrazioan lizentziatua da bera eta Garapenari buruzko ikasketetan doktorea.
COVID-19ak euskal musikariengan izan duen eragina izan duzu aztergai. Zelan sortu da ideia?
Musikariak, eta baita arteari edota kulturari lotutako bestelako langileak ere, oso zaurgarriak dira. Baldintza prekarioak nagusitzen dira sektore horietan. Pandemian zehar ezarritako mugikortasun eta bestelako baldintzek zailtasun berriak ezarri zizkieten jadanik prekarizatutako sektore horiei. Testuinguru horretan, eta musikaren munduarekin dudan lotura emozionala dela medio, euskal musikariei COVID-19ak nola eragin dien aztertu nahi nuen. Bestalde, esan behar dut gai honen inguruan Australian burutu diren ikerketa batzuek bidea erraztu didatela.
Musikarien informazioa inkesta bitartez jaso duzue. Non jarri duzue fokua? Zer datu eskuratu nahi izan dituzue?
Inkesta 3 atal nagusitan banatzen da. Alde batetik, musikarien ezaugarri orokorrak jasotzen dira: adina, generoa, ikasketa motak, musikari mota... Bigarren atalean, COVID-19ak musikarien jardueran zein sarreretan izan duen eragina aztertzen da. Azkenik, etorkizuneko espektatibei lotutako galderak ere bildu dira inkestan. Informazio hau eskuetan izanda, oso interesgarria izan da musikarien ezaugarri orokorren eta bestelako aldagaien arteko erlazioak aztertzea. Adibidez, generoa bestelako aldagaiekin erlazionatzea. Nork ditu etorkizuneko espektatiba hobeak? Emakumeek edo gizonezkoek?
Emaitzek erakutsi dute inaktibitate-aroa COVID aurretik nabaritu bazen ere, zuzeneko emanaldien murrizketek haien finantzetan eragin oso negatiboa izan zutela.
Bai, musikarien sarrera-iturri nagusia zuzeneko emanaldietan aurkitzen da, eta pandemiaren ondorioz horien etenaldia (edota ezarritako murrizketak) oso hondagarria izan da musikarientzat. Zuzeneko emanaldiak etetearen ondorioz, pandemiak musikari gehienen diru-sarrerak % 50 murriztu ditu.
Nola lortu dute pandemiaren inpaktu negatiboa leuntzea?
Ba, alde batetik, musikari asko sarrera-iturri berriak lortzen saiatu dira (proiektu kolaboratibo berriak martxan jarriz, online kontzertuak emanez...). Bestalde, musikari askok beren aurrizkiak erabili behar izan dituzte pandemiak ezarritako zailtasunei aurre egiteko. Esan beharra dago musikari gehienek beste lanen bat izaten dutela (musikariak lan-aniztasunaren adibide ona dira), eta kasu gehienetan beste lan hori izaten dela haien sarrera-iturri nagusia. Eremu artistikoetan, askotan, oreka bat bilatu behar da gustukoa den baina sarrera txikiak ematen dituen lan artistikoaren eta hain gustukoa ez den baina sarrera-iturri sendoagoa den beste lanaren artean.
Nola ikusten dute sektorearen etorkizuna? Zeintzuk dira haien espektatibak?
Arteari eta kulturari lotutako langileen motibazio nagusia ez da ekonomikoa. Hori dela eta, nahiz eta nahiko iritzi pesimista agertu duten sektorearen etorkizunaren inguruan, beren jarduera musikalaren jarraitzeko asmo irmoa erakutsi dute. Musikari baten motibazio nagusia ez da ekonomikoa, aldiz, ikuspegi artistiko bat lantzea, ideia bat transmititzea da. Zentzu horretan, inkestaren emaitzek euskal musikarien bokazio handia azaltzen dute.
Generoak euskal musikaren ekosisteman jokatzen duen rola sakonago ikertzeko beharra ere ikusi duzue. Zergatik?
Bai. Alde batetik, agerian geratu da gizonezko musikariek etorkizuneko espektatiba hobeak dituztela emakumeekin alderatuta. Horretaz aparte, ezaugarri orokorren atalean ere badira esanguratsuak iruditu zaizkigun ezberdintasunak. Edozein kasutan, ez da ezberdintasun esanguratsurik aurkitu COVID-19ak haien sarrera zein jardueraren gain izan duen inpaktuan.
Zer ekarpen egin dezake analisi honek?
Musikaren munduan gizonak izan dira protagonistak tradizionalki. Azken urteetan, edonola, euskal musikaren eszenan gero eta protagonismo handiagoa izan dute emakumeek. Berdintasuna balio garrantzitsua dela uste dut, eta egon ezean, ezberdintasunak azaleratu eta haiei erantzunak emateko tresnak martxan jarri behar dira. Zentzu horretan, genero-berdintasunari lotutako gaiek berebiziko garrantzia dutela uste dut.
Uztaro aldizkarian argitaratu dituzu ikerketaren emaitzak. Garrantzitsuak dira horrelako plataformak?
Oso garrantzitsuak, ezagutza eta difusioa eskutik doaz. Gizarteratzen ez den, edo ezagutzera ematen ez den ezagutza batek ez du inolako transformazio-gaitasunik. Hori dela eta, garrantzitsua deritzot Uztaro bezalako aldizkari batek egiten duen lanari.
